Deliriumi Çfarë është deliriumi?

Deliriumi është një shqetësim i papritur, i luhatshëm dhe zakonisht i kthyeshëm i funksionit mendor. Karakterizohet nga paaftësia për të qenë i vëmendshëm, çorientimi, paaftësia për të menduar qartë dhe luhatjet në nivelin e vigjilencës (ndërgjegjes).

Ekzistojnë tre lloje të deliriumit:

• Hipoaktiv, kur nuk jeni aktiv dhe dukeni të përgjumur, të lodhur ose të dëshpëruar

• Hiperaktiv, kur jeni të shqetësuar ose të agjituar

• I përzier, kur herë keni simptoma të deliriumit hipoaktiv dhe here të atij hiperaktiv

Cilat janë simptomat e deliriumit?

Simptomat e deliriumit zakonisht fillojnë papritur, brenda disa orësh ose disa ditësh. Ato shpesh vijnë dhe shkojnë. Simptomat më të zakonshme përfshijnë:

• Ndryshime në vigjilencë (zakonisht më vigjilent në mëngjes, më pak gjatë natës)

• Ndryshimi i niveleve të vetëdijes

• Konfuzion

• Të menduarit e çorganizuar, të folurit në një mënyrë që nuk ka kuptim

• Modele të ndërprera të gjumit, përgjumje

• Ndryshimet emocionale: zemërim, agjitacion, depresion, nervozizëm

• Halucinacione dhe deluzione

• Probleme me kujtesën, veçanërisht me kujtesën afatshkurtër

• Probleme me përqendrimin

Si diagnostikohet deliriumi?

Një ofrues i kujdesit shëndetësor diagnostikon delirin bazuar në një kombinim metodash. Kjo perfshin:

• Një ekzaminim fizik.

• Një ekzaminim neurologjik.

• Vëzhgimi i sjelljes suaj dhe simptomave që shfaqni.

• Duke folur me ju dhe duke bërë pyetje.

• Një rishikim i historisë suaj mjekësore.

• Testimi laboratorik.

Si dallon deliriumi nga demenca?

Deliriumi është i ndryshëm nga demenca. Por ata kanë simptoma të ngjashme, si konfuzion, agjitacion dhe deluzione. Ka dallime të rëndësishme midis delirit dhe demencës. Deliriumi fillon papritur (gjatë një periudhe prej një deri në dy ditë) dhe simptomat shpesh ndryshojnë shumë gjatë ditës. Në të kundërt, simptomat e demencës shfaqen ngadalë, me muaj apo edhe vite.

Cilat janë trajtimet për deliriumin?

Trajtimi fokusohet në shkaqet dhe simptomat e delirit. Hapi i parë është të identifikoni shkakun. Shpesh, trajtimi i shkakut do të çojë në një shërim të plotë. Rimëkëmbja mund të zgjasë ca kohë - javë ose ndonjëherë edhe muaj. Ndërkohë, mund të ketë trajtime për të menaxhuar simptomat, të tilla si:

• Kontrollimi i mjedisit, i cili përfshin sigurimin që dhoma të jetë e qetë dhe e ndriçuar mirë, duke pasur orë ose kalendarë në pamje dhe duke pasur anëtarë të familjes përreth

• Barnat, duke përfshirë ato që kontrollojnë agresionin ose agjitacionin dhe qetësuesit e dhimbjes nëse ka dhimbje

• Nëse është e nevojshme, sigurohuni që personi të ketë aparat dëgjimi, syze ose pajisje të tjera për komunikim

Kush ka më shumë gjasa të zhvillojë delirium?

Ndërsa deliri është më i zakonshëm tek të moshuarit, veçanërisht ata mbi 65 vjeç, ai mund t'i ndodhë kujtdo. Kjo do të thotë që fëmijët, adoleshentët dhe të rinjtë mund ta zhvillojnë atë në rrethanat e duhura.

Një sërë gjendjesh shëndetësore shoqërohen me një shans më të lartë të zhvillimit të deliriumit, duke përfshirë:

• Hospitalizimi, veçanërisht në repartin e kujdesit intensiv

• Mosha më e madhe, veçanërisht personat 80 vjeç e lart

• Dehidratimi

• Kequshqyerja

• Demenca

• Semundja e Parkinsonit

• Infeksioni, duke përfshirë meningjitin, sepsën dhe të tjera

• Dështimi i organeve

• Vështirësi në shikim ose dëgjim

• Medikamente të shumta me efekte anësore mendore ose emocionale

• Kirurgji komplekse me anestezi, siç është procedura e hapur kardiake

• Frakturë e kofshës

• Intoksikimi ose tërheqja nga droga (përfshirë tërheqjen e alkoolit)

• Të jesh në një ventilator ose të kesh mungesë oksigjeni për çfarëdo shkaku, duke përfshirë sëmundjet e mushkërive, drogat opioide ose pneumoninë

• Sheqer i ulët në gjak ose sëmundje të tjera metabolike

Cilat janë komplikimet e deliriumit?

Deliriumi përfshin një ndërprerje të gjerë në aktivitetin e trurit, i cili mund të çojë në shumë komplikime. Ato variojnë nga të vogla dhe jetëshkurtër në të rënda dhe të përhershme. Komplikimet për të cilat duhet të dini përfshijnë:

• Zhvillimi i demencës ose përkeqësim i demencës ekzistuese.

• Rrëzimet dhe lëndimet traumatike.

• Probleme afatgjata ose të përhershme të funksionit të trurit (dëmtim kognitiv).

• Pamundësia për t'u kujdesur për veten, duke çuar në humbjen e pavarësisë.

• Depresioni, çrregullimi i stresit post-traumatik (PTSD) dhe gjendje të tjera të shëndetit mendor.

• Humbje e aftësive fizike.

A mund të parandalohet deliriumi?

Deliriumi është shpesh i parandalueshëm, por shumica e masave parandaluese janë gjëra që duhet të bëjë vetëm personeli klinik. Megjithatë, familja, miqtë dhe të dashurit mund të luajnë një rol shumë të rëndësishëm në uljen e rrezikut të delirit.

Nëse jeni në spital dhe jeni në rrezik për të zhvilluar delirium, mjeku juaj do të sigurojë kujdes për të ndaluar shfaqjen e delirit.

Ky kujdes mund të përfshijë:

• ndryshimi i barnave tuaja

• dhënia e më shumë lëngjeve

• rritja e lëvizshmërisë suaj

Shërimi nga deliriumi kërkon kohë. Mund të duhen javë ose muaj që ju të mendoni, flisni dhe ndiheni fizikisht si vetja juaj e vjetër. Ndonjëherë, disa ndryshime mund të jenë të përhershme. Kursi i rimëkëmbjes është i ndryshëm për të gjithë. Për të zvogëluar mundësinë e rikthimit të deliriumit, ndiqni me kujdes planin tuaj të trajtimit për të adresuar shkaqet themelore. Bëni më të mirën tuaj për të shmangur stresin dhe për të mbajtur zakone që promovojnë shëndetin, të tilla si të hani mirë, të pini shumë ujë dhe të bëni gjumë cilësor.

Deliriumi shpesh mund të mos vërehet. Nëse vëreni një gjendje të ndryshuar mendore ose nivel të vigjilencës tek vetja, është e rëndësishme të flisni me një mjek. Ndryshimet e papritura mund të jenë shenjë e një urgjence mjekësore.

Faqe të tjera