Hipotiroidizmi: Tiroidea joaktive
Çfarë është hipotiroidizmi?
Gjëndra tiroide ndodhet në pjesën e përparme të fytit, poshtë mollës së Adamit (laringut). Ai përbëhet nga dy lobe që shtrihen në të dyja anët e kanalit të frymëmarrjes, të bashkuara përpara nga një istmus.
Gjëndra tiroide sekreton hormone për të rregulluar shumë procese metabolike, duke përfshirë rritjen dhe shpenzimin e energjisë.
Me hipotiroidizem nënkuptojmë që gjëndra tiroide është joaktive dhe nuk arrin të sekretojë mjaftueshëm hormone në qarkullimin e gjakut. Kjo bën që metabolizmi i personit të ngadalësohet.
Hipotiroidizmi mund të jetë primar ose sekondar. Hipotiroidizmi primar do të thotë që vetë gjëndra tiroide është e sëmurë, ndërsa hipotiroidizmi sekondar shkaktohet nga problemet me gjëndrën e hipofizës, strukturën e trurit që mbikëqyr gjëndrën tiroide. Shkaku më i zakonshëm i hipotiroidizmit primar është gjendja autoimune sëmundja e Hashimotos.
Sa i shpeshtë është hipotiroidizmi?
Hipotiroidizmi është i zakonshëm. Ajo prek femrat më shpesh se meshkujt dhe zakonisht rreth moshës së mesme. Hipotiroidizmi prek afërsisht 1 në 1000 burra dhe 18 në 1000 gra. Hipotireoza subklinike është shumë më e zakonshme dhe prek afërsisht 28 në 1000 burra dhe 75 në 1000 gra.
Çfarë e shkakton hipotiroidizmin?
• Çrregullimi i mungesës së jodit - mungesa e jodit të mjaftueshëm në dietë mund të pengojë gjëndrën tiroide të prodhojë hormone. Tiroidja zmadhohet ndërsa përpiqet të pajtohet me mesazhet e pandërprera kimike të gjëndrrës së hipofizës për të prodhuar më shumë hormone. Një tiroide e zmadhuar njihet si goitre. Foshnjat dhe fëmijët mund të kanë ngecje në zhvillim dhe mund të I’u dëmtohet rëndë truri nga mungesa e jodit, sepse hormonet tiroide janë të nevojshme për rritjen dhe zhvillimin normal.
• Sëmundja e Hashimotos – një çrregullim autoimun. Qelizat e bardha të gjakut dhe antitrupat e sistemit imunitar sulmojnë dhe shkatërrojnë qelizat e gjëndrës tiroide. Pa trajtim, vdekja mund të ndodhë brenda 10 deri në 15 vjet.
• Trajtimi për hipertiroidizmin - trajtimet për hipertiroidizmin (duke përfshirë barnat, kirurgjinë dhe jodin radioaktiv) shpesh çojnë në hipotiroidizëm.
• Kirurgjia - trajtimi parësor për kancerin e tiroides, dhe gjithashtu një trajtim për hipertiroidizmin, operacioni do të çojë në hipotiroidizëm nëse gjëndra tiroide hiqet ose nëse lihet e pamjaftueshme.
• Rrezet X - trajtimet me rrezatim mund të çojnë në hipotiroidizëm në jetën e mëvonshme. Këto trajtime nuk përdoren sot.
• Disa medikamente - duke përfshirë litiumin dhe ilaçin e zemrës, amiodaronin, mund të ndërhyjnë në përpunimin normal të jodit dhe prodhimin e hormonit të tiroides.
• Defektet e lindjes – ndonjëherë, një foshnjë lind me një defekt të lindur të gjëndrës tiroide (që ndikon në prodhimin e hormoneve) ose tiroidja mund të mungojë plotësisht. Pa trajtim, kjo mund të çojë në dëmtim të trurit dhe ngecje të rritjes.
• Mosfunksionimi i gjëndrrës së hipofizës - gjëndrra e hipofizës nuk prodhon mjaftueshëm hormon stimulues të tiroides për të nxitur tiroiden të prodhojë T3 dhe T4.
• Mosfunksionimi hipotalamik – funksionimi i hipofizës ndikohet nga një strukturë tjetër e trurit e quajtur hipotalamusi, nëpërmjet hormonit që çliron tirotropinë. Problemet me hipotalamusin mund të prekin hipofizën dhe, nga ana tjetër, gjëndrën tiroide.
Cilat janë simptomat e hipotiroidizmit?
Hormonet e tiroides ndikojnë në sisteme të shumta të organeve, kështu që simptomat e hipotiroidizmit janë të gjera dhe të ndryshme.
Tiroidja krijon dy hormone tiroide, triiodothyronine (T3) dhe thyroxine (T4). Këto rregullojnë metabolizmin dhe ndikojnë gjithashtu në funksionet e mëposhtme:
• zhvillimi i trurit
• frymëmarrja
• funksionet e zemrës dhe sistemit nervor
• temperatura e trupit
• forca e muskujve
• thatësia e lëkurës
• ciklet menstruale
• pesha
• nivelet e kolesterolit
Simptomat e hipotiroidizmit zakonisht përfshijnë, por nuk kufizohen vetëm në:
• lodhje
• shtim në peshë
• intoleranca ndaj të ftohtit
• rrahjet e zemrës e ngadalësuara, lëvizjet dhe të folurit
• dhimbje të kyçeve dhe muskujve, ngërçe dhe dobësi
• kapsllëk
• lëkurë të thatë
• flokë ose thonj të hollë e të brishtë
• ulje e djersitjes
• perioda të rënda, ose menorragji
• dobësi
• kolesterol i larte
• fytyrë, këmbë dhe duar të fryra
• pagjumësi
• Probleme me ekuilibër dhe koordinim
• humbja e libidos
• infeksione të përsëritura urinare dhe të rrugëve të frymëmarrjes
• anemi
• depresioni
Nëse nuk trajtohet, simptomat e mëposhtme mund të shfaqen:
• ngjirja e zërit
• ënjtje në fytyrë
• vetulla të holluara ose të munguara
• ritmi i ngadaltë i zemrës
• humbje dëgjimi
Nëse zhvillohet tek fëmijët ose adoleshentët, shenjat dhe simptomat janë përgjithësisht të njëjta si tek të rriturit.
Megjithatë, ata gjithashtu mund të përjetojnë:
• rritje të dobët
• zhvillimi i vonuar i dhëmbëve
• zhvillim i dobët mendor
• pubertet i vonuar
Hipotiroidizmi zhvillohet ngadalë. Simptomat mund të kalojnë pa u vënë re për një kohë të gjatë dhe mund të jenë të paqarta dhe të përgjithshme.
Simptomat ndryshojnë shumë midis individëve dhe ato ndahen nga gjendje të tjera mjekësore. Mënyra e vetme për të marrë një diagnozë konkrete është përmes një analize gjaku.
Cilët janë faktorët e rrezikut të hipotiroidizmit?
• Jeni grua
• Jeni më të vjetër se 60 vjeç
• Keni pasur një problem me tiroiden më parë, si gusha
• Keni bërë një operacion për të korrigjuar një problem me tiroiden
• Keni marrë trajtim me rrezatim të tiroides, qafës ose gjoksit
• Keni familjarë me sëmundjes të tiroides
• Keni qenë shtatzënë ose keni pasur një fëmijë në 6 muajt e fundit
• Keni sindromën Turner, një çrregullim gjenetik që prek femrat
• Keni anemi pernicioze, në të cilën trupi nuk mund të prodhojë mjaftueshëm qeliza të kuqe të shëndetshme, sepse nuk ka mjaftueshëm vitaminë B12
• Keni sindromën Sjogren, një sëmundje që shkakton tharje të syve dhe gojës
• Keni diabet të tipit 1
• Keni artrit reumatoid, një sëmundje autoimune që prek kyçet
• Keni lupus, një sëmundje kronike autoimmune
Si diagnostikohet hipotiroidizmi?
Dy mjete kryesore përdoren për të përcaktuar nëse keni hipotiroidizëm: një vlerësim mjekësor dhe analiza gjaku.
Vlerësimi mjekësor
Mjeku juaj do të kryejë një ekzaminim të plotë fizik dhe një histori mjekësore. Mjeku juaj do të kontrollojnë për shenja fizike të hipotiroidizmit, duke përfshirë:
• lëkurë të thatë
• reflekse të ngadalësuara
• ënjtje në qafë
• një ritëm më të ngadaltë të zemrës
Përveç kësaj, mjeku juaj do t'ju kërkojë të raportoni çdo simptomë që keni përjetuar, të tilla si lodhje, kapsllëk ose ndjesi të vazhdueshme të ftohtë.
Nëse keni një histori familjare të njohur të sëmundjeve të tiroides, tregoni mjekut tuaj gjatë këtij ekzaminimi.
Analizat e gjakut
Analizat e gjakut janë mënyra e vetme për të konfirmuar me siguri një diagnozë të hipotiroidizmit.
Një test i hormonit stimulues të tiroides (TSH) mat se sa TSH po krijon gjëndrra e hipofizës:
• Nëse gjëndra tiroide nuk prodhon mjaftueshëm hormone, atëherë gjëndra e hipofizës do të rrisë TSH për të rritur prodhimin e hormoneve tiroide. Nivelet e larta të TSH tregojnë hipotiroidizëm.
• Nëse keni hipertiroidizëm, nivelet tuaja të TSH do të jenë të ulëta, pasi trupi juaj po përpiqet të ndalojë prodhimin e tepërt të hormoneve tiroide.
Një test i nivelit të tiroksinës (T4) është gjithashtu i dobishëm në diagnostikimin e hipotiroidizmit. T4 është një nga hormonet e prodhuar drejtpërdrejt nga tiroidja juaj. Të përdorura së bashku, testet T4 dhe TSH mund të ndihmojnë në vlerësimin e funksionit të tiroides.
Në mënyrë tipike, nëse keni një nivel të ulët të T4 së bashku me një nivel të lartë të TSH, ju keni hipotiroidizëm. Megjithatë, nëse keni hipotiroidizëm subklinik, mund të keni T4 normal me një nivel të lartë të TSH.
Meqenëse ekziston një spektër i sëmundjes së tiroides, teste të tjera të funksionit të tiroides mund të jenë të nevojshme për të diagnostikuar siç duhet gjendjen tuaj.
Nëse testi juaj T4 është normal, ju mund të merrni gjithashtu një test triiodothyronine (T3). Nivelet e ulëta të T3 mund të tregojnë hipotiroidizëm, megjithëse përsëri, nivelet e T3 mund të jenë normale në hipotiroidizmin subklinik.
Së fundi, testet e antitrupave të tiroides kërkojnë antitrupa në gjakun tuaj për të diagnostikuar çrregullimet autoimune të tiroides si tiroiditi i Hashimotos.
Si trajtohet hipotiroidizmi (tiroidja joaktive)?
Simptomat e hipotiroidizmit mund të përkeqësohen ndjeshëm nëse mbeten të padiagnostikuara dhe të patrajtuara.
Nuk ka kurë për hipotiroidizmin autoimun dhe gjendja trajtohet me tableta zëvendësuese të hormoneve gjatë gjithë jetës që përmbajnë tiroksinë.
Mjeku juaj fillimisht do t'ju vendosë në një dozë më të ulët të tiroksinës, e cila përshtatet sipas të dhënave nga analizat tuaja të gjakut. Ka të ngjarë të keni nevojë për një test vjetor të funksionit të tiroides.
Është e rëndësishme të merrni dozën e duhur të ilaçeve siç këshillohet nga mjeku juaj. Nëse merrni shumë tiroksinë, kjo mund të shkaktojë hipertiroidizëm, një gjendje tepër aktive e tiroides.
Simptomat e hipertiroidizmit përfshijnë:
• humbje peshe e pashpjegueshme
• ndjeshmëri ndaj nxehtësisë
• rrahjet e shpejta të zemrës
• diarre
• djersitje e shtuar
• ankth dhe nervozizëm.
Nëse nuk trajtohet
Nëse simptomat e hipotiroidizmit janë të rënda, mbeten të vazhdueshme dhe nuk trajtohen, sëmundja mund të zhvillojë komplikime të tilla si:
• probleme me zemrën
• gushen
• lëndime nervore
• neuropati periferike
• sindroma e tunelit karpal
• reduktuar funksionin e veshkave
• Koma miksedemike, në rastet e avancimit të rëndë të sëmundjes
• apnea obstruktive e gjumit
• probleme të shëndetit mendor, si ankthi dhe depresioni
• dhimbje kyçesh
• probleme të ekuilibrit
• obeziteti
• kolesterol i larte
• infertilitet
• preeklampsi dhe anemi gjatë shtatzënisë
• defekte te lindjes
A është hipotiroidizmi i trashëguar?
Njerëzit që kanë një të afërm me sëmundje tiroide (qoftë hipertiroidizëm ose hipotiroidizëm) janë në rrezik më të lartë të zhvillimit të hipotiroidizmit krahasuar me pjesën tjetër të popullsisë. Megjithatë, gjenetika e hipotiroidizmit është komplekse dhe nuk është e mundur të parashikohet nëse dikush do të zhvillojë hipotiroidizëm me anë të një testi gjenetik.
Njerëzit që kanë sëmundje të tjera autoimune, të tilla si diabeti i tipit 1, artriti reumatoid ose skleroza e shumëfishtë, gjithashtu kanë një rrezik më të lartë të zhvillimit të hipotiroidizmit në krahasim me pjesën tjetër të popullsisë.
Hipotiroidizmi gjithashtu mund të shihet shumë rrallë në lindje (i njohur si hipotiroidizëm kongjenital).
A mund të parandalohet hipotiroidizmi?
Hipotiroidizmi nuk mund të parandalohet. Mënyra më e mirë për të parandaluar zhvillimin e një forme serioze të gjendjes ose që simptomat të ndikojnë në jetën tuaj në një mënyrë serioze është të shikoni për shenja të hipotiroidizmit. Nëse përjetoni ndonjë nga simptomat e hipotiroidizmit, gjëja më e mirë për të bërë është të flisni me ofruesin tuaj të kujdesit shëndetësor. Hipotiroidizmi është shumë i menaxhueshëm nëse e zbuloni herët dhe filloni trajtimin.
Hipotiroidizmi dhe Shtatzënia
Është e rëndësishme që gratë me hipotiroidizëm që planifikojnë të mbeten shtatzënë të mbajnë nivelet e tyre të hormoneve tiroide të rregulluara, pasi hipotiroidizmi mund të ndikojë në zhvillimin e foshnjës. Gjatë shtatzënisë, kërkesat për zëvendësimin e hormoneve tiroide shpesh ndryshojnë, kështu që monitorimi më i shpeshtë është i nevojshëm.
Për më shumë informata në lidhje me kontrollet, ekzaminimet, trajtimin, shpenzimet dhe çdo gjë tjetër rreth shërbimeve tona në kuadër të partnerëve tanë, ju lutëm na kontaktoni përmes linjave tona të kontaktit si më poshtë ose plotësojeni formularin e dhënë në webfaqe dhe ne do ju kontaktojmë shumë shpejtë:
e-mail: info@njemjek.com
Turqi: +90 541 557 37 36; Kosovë: +383 48 333 752
“Besimi i juaj është përgjegjësi për ne.”
